Kto z nas ich nie miał incydentów z długością snu...Dość trudno jest określić normę długości snu dla człowieka, ponieważ każdy ma inne przyzwyczajenia oraz warunki życia, przyjęto ogólnie iż siedem godzin snu na dobę jest czasem optymalnym. Jednak zdarzają się przypadki chorobowego zaburzenia snu i czuwania, które zakłócają fizyczne, umysłowe i emocjonalne funkcjonowanie, co może prowadzić do śmierci. Wszystkie zaburzenia, które wymienię dotyczą długości snu, są to: bezsenność, nadmierna senność, narkolepsja, zespół bezdechu sennego oraz parasomnie. Opisze je Państwu pokrótce.
Bezsenność - jest niewystarczającą długością,bądź jakością snu, która dzieje się w wyniku np. trudności w zaśnięciu, braku uczucia wyspania, pomimo dostatecznej ilości snu, przedwczesnego budzenia się. Przyczyn tego zaburzenia jest kilka rodzajów, z punku widzenia psychologicznego powodem może być: nadmierny hałas, problemy osobiste, przewlekły stres, lęki, ból psychiczni i fizyczny, niewłaściwa temperatura w pomieszczeniu, gdzie śpimy, nocleg w obcym miejscu, błędy dietetyczne ( np. picie kawy wieczorem lub zbyt syte posiłki na późną kolację), unikanie wysiłku fizycznego, zaburzenie rytmu dobowego ( np. na dalekim wyjeździe przy zmianie stref czasowych lub kiedy pracuje się w systemie zmianowym także nocą). Powodem bezsenności mogą być także problemy w funkcjonowaniu systemu nerwowego oraz różnego rodzaju choroby np. Parkinsona, depresja, zaburzenia lękowe, uzależnienia, astma, niewydolność krążenia, nadczynność tarczycy, przerost prostaty, niewydolność wątroby i nerek. Szacuje się iż cierpi na bezsenność około 10%-15% ludzi na świecie [ Szelenberge 2006]. Wpływa negatywnie na na nastrój, zachowanie, wykonywanie zadań. Sprawia, ze czujemy się wciąż niewyspani, zmęczeni, w skrajnych przypadkach może to doprowadzić do śmierci.
W leczeniu bezsenności skuteczna jest farmakoterapia, psychoterapia oraz relaksacja, można spróbować także zastosować hipnozę.
wypracowanie zdrowych nawyków żywieniowych
wzmocnienie motywacji
zmianę niesprzyjających przekonań i zachowań
wzmacnianie poczucia własnej wartości
regulację emocji , dzięki którym możliwa jest eliminacja nadmiernego jedzenia
Mechanizm oszczędnościowego genotypu czyli dlaczego diety są nieskuteczne?
Po utracie upragnionych kilogramów będących skutkiem stosowania diety przynajmniej 90% osób powróci do swojej normalnej wagi, a często nawet ją przekroczy. Dzieje się tak dlatego, że zastosowanie diety wyzwala w naszym organizmie niestrudzone, genetycznie uwarunkowane mechanizmy przystosowania się do głodu, które posiadamy w spadku od ewolucji.
Powrót do poprzedniej wagi po zakończeniu diety nie jest związany z brakiem siły woli jak większość z nas myśli, ale z mechanizmem fizjologicznym jaki ewolucja wbudowała w nasze organizmy , byśmy mogli przetrwać jako gatunek ludzki czasu chłodu i głodu. Nosi on nazwę mechanizm oszczędnościowego genotypu. Obrazowo mówiąc: jeśli mamy do czynienia z dwoma jednojajowymi bliźniakami a jeden z nich przeszedł dietę, to jeśli po jej zakończeniu zje tyle samo co brat bliźniak , który na diecie nie był, to ten pierwszy przytyje a ten drugi nie. Podczas chudnięcia organizm przestawia swój metabolizm tak, aby uzyskać z określonej ilości pokarmu więcej kalorii i w miarę możliwości zaczyna gromadzić zapasy. To trochę tak jakby zaczął myśleć: ,,skoro teraz brakuje jedzenia, to trzeba się przygotować na taką ewentualność w przyszłości i zgromadzić rezerwy…”
Każda osoba, która stosowała diety odchudzające, polegające na radykalnej zmianie składników żywieniowych a także ich racji, po powrocie do ,,normalnego odżywiania’ ’poczuje, że jego łaknienie jest większe a ta sama ilość pokarmu wywołuje większy wzrost otyłości. Te mechanizmy metaboliczne są tym wyraźniejsze, im częściej ktoś dietę stosował.
Co zatem zamiast diety odchudzającej?
Dobre, zdrowe nawyki żywieniowe pozwalają utrzymać nasz organizm w dobrej formie zarówno psychicznej jak i fizycznej. Raz wypracowany nawyk, ukształtowany w naszej psychice jako pożądany, pozostaje z nami do końca życia. Zatem kształtowanie dobrych nawyków żywieniowych to długi proces ale niewątpliwie wpływa na lepszą kondycje całego organizmu-tak fizyczną jak i psychiczną.
Anna Proch psycholog, psychodietetyk