Witaminy to związki chemiczne niezbędne do utrzymania prawidłowych czynności życiowych. Pełnią funkcje regulacyjne, zapewniając utrzymanie ważnych dla zdrowia procesów zachodzących we wszystkich tkankach organizmu.

Witaminy pozyskiwane są głównie z pokarmu, dlatego tak ważna jest odpowiednio zbilansowana, urozmaicona dieta. Przy niedoborach odżywczych, które najczęściej zdarzają się zimą, niezbędna okazuje się niekiedy dodatkowa suplementacja preparatami witaminowo-mineralnymi. Czy w okresie wiosenno-letnim również warto sięgnąć po witaminy, a jeśli tak, to po które?

Witaminy na wakacjach

Wydawałoby się, że w krajach rozwiniętych problem niedoborów witaminowych (hipowitaminoz) nie powinien istnieć. W rzeczywistości, nawet nadmierna podaż pokarmów nie zawsze zapewnia odpowiedni poziom witamin w organizmie. Wiąże się to zwykle z nieprawidłowym doborem składników odżywczych. Wiosna i lato to dobry czas na uzupełnienie niedoborów witaminowych, powstałych w okresie zimy. Dzięki dostępności świeżych owoców i warzyw możemy w krótkim czasie dostarczyć organizmowi duże porcje ważnych dla zdrowia składników. Niektóre z nich mogą okazać się szczególnie istotne podczas wakacyjnych wojaży.

Coś dla miłośników opalania...

Witamina A odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie skóry, przewodu pokarmowego, układu oddechowego, a także zmysłu wzroku. Niedobory tego składnika prowadzą do pogorszenia widzenia, rogowacenia naskórka, wypadania włosów, a także przyczyniają się do osłabienia odporności na czynniki infekcyjne. Szczególną formą witaminy A jest beta-karoten. Jest to tzw. prowitamina, czyli związek, z którego pod wpływem przemian enzymatycznych powstaje aktywna postać witaminy. Beta-karoten jest przeciwutleniaczem o działaniu fotoochronnym. Nasila pigmentację skóry, ograniczając tym samym szkodliwy wpływ promieniowania UV. Miłośnicy kąpieli słonecznych cenią go za to, że nadaje opaleniźnie piękny, zdrowy wygląd. Warto wspomnieć, że zwiększona podaż beta-karotenu nie prowadzi do przedawkowania witaminy A. Organizm bowiem przetwarza tylko niezbędną ilość prowitaminy, a nadmiar usuwa. Naturalnym źródłem beta-karotenu są m.in.: marchew, pomidor, papryka, brzoskwinia czy szpinak. Alternatywę stanowią gotowe preparaty z beta-karotenem, dostępne w aptekach.

…i coś dla tych, którzy stronią od słońca

Okres wiosenno-letni to idealna pora na zwiększenie poziomu witaminy D_3, znanej też jako cholekalcyferol. Amatorzy opalania pozyskują ten związek na drodze syntezy skórnej (tzw. synteza własna), zachodzącej pod wpływem promieniowania UV. Synteza własna w naszym klimacie pokrywa od 20 do 80% zapotrzebowania na tą witaminę. Badania przesiewowe wskazują jednak na znaczne niedobory cholekalcyferolu w polskiej populacji. Wiąże się to m.in. z niedostateczną ekspozycją skóry na światło słoneczne. Zgodnie z zaleceniami lekarzy dermatologów, coraz częściej ograniczamy kontakt z promieniowaniem ultrafioletowym, a na czas opalania sięgamy po ochronne kremy z filtrem. Jest to w pełni uzasadnione ze względu na udowodnioną szkodliwość promieni UV. Niestety, ochrona skóry przyczynia się do obniżenia poziomu witaminy D₃. Niedobory cholekalcyferolu prowadzą m.in. do rozwoju krzywicy u dzieci, powstawania zaburzeń w układzie kostnym u osób dorosłych, problemów ze snem, obniżenia odporności na infekcje. Niski poziom D₃ uważa się również za czynnik sprzyjający pojawieniu się tak poważnych schorzeń jak cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, reumatoidalne zapalenie stawów, niewydolność nerek, czy choroba nowotworowa. Aktualnie zaleca się dodatkową suplementację witaminą D₃ w okresie jesienno-zimowym, a przy ograniczonej ekspozycji na promieniowanie słoneczne, również w miesiącach wiosennych i letnich. Dodatkowe źródło cholekalcyferolu stanowią produkty spożywcze, takie jak tran leczniczy, mięso, wątroba, mleko, żółtko jaj i przetwory rybne. W przypadku suplementacji gotowymi preparatami witaminowymi trzeba pamiętać o tym, aby nie przekraczać zalecanych dawek.

Wakacyjna równowaga

Podczas wakacji, trochę więcej uwagi należy poświęcić również tzw. makro- i mikroelementom (np. magnez, wapń, sód, potas, żelazo, selen, chrom, cynk). W upalne dni oraz przy zwiększonej aktywności fizycznej wzrasta zapotrzebowanie organizmu na te składniki. W tym czasie warto sięgnąć po wodę wysokozmineralizowaną. Pozwoli to zachować równowagę wodno-mineralną, a wraz z nią dobre samopoczucie i przyjemny wakacyjny nastrój!

Autor: Milena Pawłowska, mgr farm., Apteka Osiedlowa w Aleksandrowie Kujawskim